در پرینترهای جوهر افشان بر خلاف پرینترهای لیزری پایه و اساس چاپ بیشتر روی قسمت های الکترونیکی می باشد. از قطعات مشترک با کارکرد مشترک می توان به پیکاپ اسمبلی (Pickup Assembly)، فرمتر (Formatter)، سنسور های تشخیص کاغذ (sensor)، برد پاور (Power Board ) و گیربکس (Gearbox) اشاره کرد. علاوه بر این قسمت ها کارتریج (Cartridge) نیز با ساختاری کاملا متفاوت در دستگاه جوهر افشان ایفای نقش می کند.
قبل از توصیف مراحل چاپ باید عنوان کرد که در این نوع پرینتر بار الکتریکی هیچ نقشی ندارد و چاپ فقط توسط هد (Head) و کریج (Carriage) به صورت شلیک حباب های فوق العاده ریز جوهر بر روی کاغذ (بدون هیچ تماسی بین هد و کاغذ) انجام می پذیرد.
مانند پرینتر لیزری اطلاعات توسط فرمتر از کامپیوتر دریافت و فرمان کشیدن کاغذ صادر می شود. پس از رسیدن کاغذ به نقطه خاص (سنسور) فرمان به قسمت دوم ارسال می گردد. قبل از بررسی مرحله دوم باید عنوان کرد که بر خلاف دستگاه های لیزری که کاغذ، چرخدنده ها و کارتریج با سرعت ثابت حرکت میکنند اینجا حرکت کاغذ و کریج با سرعت های متفاوت و در مقاطع مختلف میباشد.
در مرحله دوم که فرایند اصلی چاپ است 5 قسمت به شرح زیر دخیل هستند:
1- کریج (Carriage) که به عنوان یک برد پردازشگر رابط بین فرمتر و هد قرار دارد و وظیفه انتقال و ترجمه اطلاعات و حرکت را برای هد بر عهده دارد. هد و کارتریج بر روی کریج نصب و سوار می گردد و با آن حرکت می کنند.

2- هد (Head) که با شیارهایی فوق باریک برای هر رنگ تحت عنوان نازل (Nuzzle) بر روی آن تعبیه شده وظیفه شلیک حباب های کاغذ را بر عهده دارد. هد با کریج حرکت می کند و در حال حرکت حباب های جوهر را در نقاط مورد نظر که دستور آنرا فرمتر صادر نموده بر روی کاغذ شلیک می کند.

3- اینکدرها (incoder) که در دو نوع اینکدر خطی و اینکدر دیسکی می باشد و شامل سطحی شفاف با خطوط مشکی به فواصل کمتر از میلیمتر روی آن است. اینکدر خطی مختص کریج است و کریج به وسیله یک سنسور این خطوط را شمرده و میزان حرکت خود و هد را تعیین می کند. اینکدر دیسکی مختص غلطک های کشنده کاغذ و چرخدنده ها می باشد که باز هم به وسیله یک سنسور تعداد خطوط را شمرده و میزان چرخش غلطک ها و متعاقبا حرکت کاغذ را به طور دقیق مشخص می کند.

4- موتورها (Motor) که برای چرخش چرخ دنده های غلطک ها و نیز حرکت کریج به واسطه تسمه طراحی شده اند.

5- کارتریج (Cartridge) که به عنوان منبع تغذیه دستگاه وظیفه نگهداری و تامین جوهر برای هد را بر عهده دارد. در برخی پرینترها کاتریج مستقیما روی هد سوار میشود، اما در دستگاه های سنگین تر جوهر با شلنگ های رابط تحت عنوان اینک تیوپ (Ink Tube) از کاتریج به هد منتقل می شود.

به طور خلاصه پس از کشیدن کاغذ، فرایند چاپ همزمان با حرکت کریج و شلیک توسط هد توام با حرکت غیر یکنواخت کاغذ انجام می شود.
در مراحل آماده سازی و نیز پس از اتمام هر چاپ کریج به سمت قسمتی به نام استیشن (Station) حرکت می کند که در آنجا توسط قطعاتی از جنس پلاستیک نرم هد تمیز و جوهر اضافه تخلیه می شود. علاوه بر اینها به منظور مکش (Suction) و جریان یافتن جوهر از هد نیز استیشن وارد عمل می شود. ضمنا جهت جلوگیری از خشک شدن هد در هنگام خاموش شدن دستگاه با صدور فرمان خاموش شدن کریج به همراه هد به سمت استیشن رفته و در آنجا به وسیله یک قطعه پلاستیکی خیلی نرم به نام کپ (Cap) با یک مکش مقطعی و قفل شدن در همان حالت یک فضای شبیه خلا را برای هد فراهم و متعاقبا مانع خشک شدن آن می شود.
سرعت چاپ در پرینترهای جوهر افشان نسبت به پرینترهای لیزری معمولا کمتر و به طور میانگین نصف سرعت آنهاست.